Yanıklarda İlk Yardım
Yanıklarda İlk Yardım
Doğrudan ateş ya da yüksek ısı veren fiziksel veya kimyasal etkenlerle karşılaşma sonucu yanıklar oluşur. Bu etkenler ateş, elektrik, güneş, sıcak su ya da yağ, kimyasal maddeler, sıcak metal cisimler vb. olabilir. Maruz kalınan yüksek ısının derecesi ve maruz kalma süresi yanıkların şiddetini etkiler. Bu nedenle, yüksek ısıya maruz kalan kişi en kısa sürede ısı kaynağında uzaklaştırılarak, yanan kısım su ile soğutulmalıdır.
Yanık cilt, açık yara gibi değerlendirilmelidir. Vücut bu kısımdan su kaybeder ve açık yara gibi mikrop kapmaya müsaittir. Toplam vücut yüzeyinin %20'sinden fazlasını etkileyen yanıklar yaşamsal tehlike doğurur.
Yanıklar, ortaya çıkan tahribata göre derecelendirilir:
1. Derece Yanıklar
- En çok güneşte fazla kalma nedeniyle olur.
- Cildin kızarması ve şiddetli ağrı ile tanınır.
- Kendiliğinden iyileşip, cilt normal görünümünü alabilir.
- Elbisesi tutuşan kişi yere yatıp kendi etrafında dönmelidir
2. Derece Yanıklar
- Kızarıklığa ek olarak su dolu keseciklerin görünmesi ile tanınır.
- En sık sıcak sıvılar ile olur.Ağrılı ve ciddi yanıklardır.
- Su keselerini patlatmak sakıncalıdır.
- Doğru bakım yapılmaz ise iz kalır. Mikrop üremesine açıktır.
3. Derece Yanıklar
- Cildin tamamı etkilenmiştir. Ağrı azdır. Hayati tehlike yaratacak sıvı kayıpları ve iltihaplanmalar mümkündür.
- Yanıklarda ilkyardımcının ilk amacı, yanığa neden olan madde ya da kaynağın uzaklaştırılmasıdır.
- Tutuşmuş kazazedenin kaçması önlenir. Üzerine bir örtü atılarak ya da yuvarlanarak söndürülür.
- Yanıklı kazazede soyulurken cilt de soyulabileceğinden elbiseler kesilerek çıkartılır.
Tüm Yanıklarda Yapılacak işlemler:
- İlk yapılacak işlem, yanık bölgenin ağrı geçene ve sonrasında 10 dakika kadar soğuk suda tutulmasıdır.
- Yaralının üzerinde yüzük, bilezik, saat, künye varsa çıkarılır.
- Yanık bölge üzeri ıslak, temiz bir bezle örtülür.
- Bu nitelikte malzeme yoksa açık bırakılır.
- Bilinç açık ise ağızdan sulu gıdalar ve su verilir. Şoka karşı uygun pozisyonda tutulur.
- İkinci ve üçüncü derece yanıklar var ise kişi nakledilir.